Staż pracy w Polsce: na co wpływa i jak jest obliczany
Source: Vista Create
Ze względu na dużą liczbę Ukraińców pracujących w Polsce, obywatele Ukrainy mają wiele pytań dotyczących tego, czy ukraiński staż pracy jest uznawany w Polsce, jakie okresy pracy wpływają na prawa pracowników za granicą oraz czy lata pracy na Ukrainie są brane pod uwagę przy ubieganiu się o emeryturę w Polsce. Spróbujmy zrozumieć te kwestie.
Spis treści
Czy ukraiński staż pracy jest uznawany w Polsce?
Staż pracy (ogólny) to okres oficjalnego zatrudnienia, który jest potwierdzony dokumentami (książka ewidencji zatrudnienia, umowy o pracę, świadectwa pracy, listy płac, potwierdzenia wpłat na ubezpieczenie społeczne). Uznanie praw pracowników ukraińskich zostało uregulowane przez umowa dwustronna między Ukrainą a Polską o zabezpieczeniu społecznym z dnia 18 maja 2012 roku. Prawa i możliwości pracownika zależą od stażu pracy, dlatego starając się o pracę, należy przedstawić odpowiednie dokumenty potwierdzające doświadczenie zawodowe.
Zapraszamy do dołączenia do naszego kanału Telegram pod adresem https://t.me/ukrainianinpolandpl oraz do naszej strony na Facebooku https://www.facebook.com/ukrainianinpolandpl. Dzięki temu będą Państwo na bieżąco z najważniejszymi wiadomościami i bieżącymi wydarzeniami.
Jakie znaczenie ma staż pracy w Polsce?
Staż pracy w Polsce (Staż pracy) wpływa na wiele praw pracowniczych, m.in.:
- prawo do dłuższego urlopu (20 dni rocznie przy stażu pracy do 10 lat; 26 dni, jeśli staż pracy wynosi więcej niż 10 lat) − рrzykładowo, przy sześciu dodatkowych dniach urlopu do pensji wynoszącej 3 tys. zł, rekompensata za te dni wynosi 800-1 tys. zł.
- prawo do urlopu wychowawczego (co najmniej 6 miesięcy pracy w tej samej organizacji);
- termin wypowiedzenia umowy o pracę (2 tygodnie – jeśli byłeś zatrudniony krócej niż pół roku u jednym pracodawcy, 1 miesiąc – jeśli pracowałeś 6 miesięcy lub więcej, do 3 lat – jeśli pracowałeś w tej samej firmie dłużej niż 3 lata; staż pracy ma również znaczenie w przypadku zwolnień grupowych);
- dodatek za wieloletnią pracę, jeżeli jest przewidziany ustawowo dla tego stanowiska;
- prawo do premii;
- prawo do emerytury.
Co wlicza się do stażu pracy w Polsce?
Staż pracy w Polsce to okres, w którym pracownik wykonuje pracę na podstawie zawartej umowy o pracę. Do stażu pracy wlicza się również następujące okresy
- pobieranie zasiłku dla bezrobotnych z wypłatą świadczeń
- służba wojskowa na terytorium Polski;
- służba w polskiej policji;
- urlop naukowy;
- praca we własnym gospodarstwie rolnym lub w gospodarstwie rolnym małżonka;
- okres niepracowania po zwolnieniu z pracy, jeżeli osoba została przywrócona do pracy na skutek orzeczenia sądu;
- urlopu wychowawczego;
- studiowanie i pomyślne ukończenie studiów doktoranckich, jednak nie dłużej niż 4 lata;
- praca za granicą;
- okresy nauki (od 2012 r. ukraińskie świadectwa i dyplomy potwierdzające ukończenie szkoły i uczelni są wliczane do stażu pracy w Polsce).
Ważne! W przypadku pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy (jeśli masz kilka umów o pracę w tym samym czasie), okresy nie są sumowane, liczy się okres łączny. W przypadku jednoczesnej pracy i prowadzenia działalności gospodarczej uwzględnia się tylko zatrudnienie.
Należy również pamiętać, że do stażu pracy w Polsce nie wlicza się okresów pracy na podstawie umowa zlecenia oraz pracy na podstawie umowy o dzieło.
Jak wlicza się do stażu pracy okresy studiów?
Do stażu pracy wlicza się tylko ukończone studia, które są potwierdzone dokumentacją. Forma studiów (stacjonarne, niestacjonarne, wieczorowe, kształcenie na odległość) nie ma znaczenia. W Polsce lata studiów są wliczane do stażu pracy zgodnie z art. 155 Kodeksu pracy. Liczba lat doliczanych do stażu pracy zależy od rodzaju instytucji edukacyjnej.
Zaliczane są następujące okresy nauki:
- zasadnicza szkoła zawodowa – 3 lata;
- średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – 5 lat;
- średnia szkoła ogólnokształcąca – 4 lata;
- szkoła policealna – 6 lat;
- licencjat, studia wyższe (szkoła wyższa) – 8 lat.
Ważne! Terminy te nie podlegają kumulacji! Na przykład szkoła średnia + studia to nie 4+8, a jedynie 8 lat.
Aby ustalić długość urlopu, jeśli pracownik uczy się w czasie pracy, do stażu pracy dolicza się albo okres pracy, albo okres nauki, który uważa się za bardziej przydatny dla pracownika.
Jak długo muszę pracować na emeryturę w Polsce?
Zgodnie z ustawą o emeryturach w Polsce (art. 24), obecny wiek emerytalny wynosi 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet. Decyzja o przejściu na emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego należy do danej osoby. Jeśli pracowałeś zarówno na Ukrainie, jak i w Polsce, musisz złożyć wniosek o emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego w kraju, w którym obecnie mieszkasz. Instytucja ubezpieczeniowa jednego kraju może przekazać wniosek do instytucji drugiego kraju. Jeśli więc Ukrainiec przebywa obecnie czasowo w Polsce, w celu złożenia wniosku o emeryturę i w razie jakichkolwiek pytań na ten temat, powinien skontaktować się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w miejscu zamieszkania.
Aby uzyskać prawo do minimalnej emerytury w Polsce (od 01.03.23 – 1588,44 zł), kobiety muszą mieć 20 lat zatrudnienia, a mężczyźni – 25 lat.
Ważne! Emerytura będzie wypłacana nawet wtedy, gdy dana osoba nie ma takiej liczby lat pracy, ale w tym przypadku kwota wypłat będzie niższa, w zależności od wysokości opłaconych składek emerytalnych.
Czy Ukraińcy mogą otrzymać polską emeryturę?
Polskie zasoby oferują wiele kalkulatorów online, które można wykorzystać do obliczenia stażu pracy. Na przykład, można skorzystać z następujących zasobów:
Ukraińcy mieszkający obecnie w Polsce mogą obliczyć swój polski staż emerytalny razem z ukraińskim stażem emerytalnym. W tym celu należy uzyskać zaświadczenie z miejsca pracy i złożyć je w placówce ZUS w Polsce w miejscu zamieszkania.
Czy Ukraińcy mogą otrzymać dwie emerytury?
Każda osoba, która pracowała w Polsce i na Ukrainie może otrzymać 2 emerytury: z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za okresy ubezpieczenia w Polsce (ZUS) oraz z instytucji ubezpieczenia społecznego za okresy pracy na Ukrainie. Zgodnie z umową polsko-ukraińską Ukrainiec może otrzymać emeryturę w Polsce, jeśli ostatnie oficjalne miejsce zatrudnienia (na umowę o pracę) było zarejestrowane w Polsce.
Polska oferuje nieco inne warunki otrzymania emerytury dla osób w różnych kategoriach wiekowych.
- Jeśli rok urodzenia przypada przed 1949 r.
W tym przypadku ZUS przyzna emeryturę, jeśli osoba udowodni wymagany staż pracy (20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn).
Jeśli po zsumowaniu okresów okaże się, że staż pracy jest zbyt krótki, aby otrzymać polską emeryturę, wówczas zostaną doliczone okresy ubezpieczenia z Ukrainy (lub z innych krajów, z którymi Polska i Ukraina zawarły umowę o zabezpieczeniu społecznym).
Przykładowo:
Osoba urodziła się w 1947 r., przez 18 lat pracowała w Polsce, a od 8 lat mieszka i pracuje na Ukrainie. Jako człowiek urodzony przed 1949 rokiem musi mieć co najmniej 25 lat pracy, aby otrzymać emeryturę. Okres pracy w Polsce jest zbyt krótki, dlatego lata pracy na Ukrainie zostaną doliczone do polskiego stażu emerytalnego. Tym samym osoba ta otrzyma polską emeryturę. Polski ZUS informuje jednak, że będzie finansował Ukraińców tylko za lata pracy w Polsce, natomiast za okres pracy na Ukrainie emerytura będzie przekazywana z lokalnego funduszu emerytalnego Ukrainy.
Ważne!!! Jeżeli okres ubezpieczenia w Polsce jest wystarczający do obliczenia emerytury z ZUS, to zagraniczne okresy pracy nie będą uwzględniane.
- Jeżeli rok urodzenia przypada po 1949 roku.
W takim przypadku ZUS przyznaje emeryturę, jeżeli spełnione są następujące warunki.
- jeśli osiągnąłeś powszechny wiek emerytalny (65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet);
- jeśli w Polsce były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne lub emerytalne.
Zobacz też: Płaca minimalna w Polsce w 2024 roku i planowany wzrost w 2025 roku
Ważne!!! Staż emerytalny nie ma znaczenia przy ustalaniu powszechnego wieku emerytalnego dla osób urodzonych po 1949 r., dlatego nie ma potrzeby doliczania do polskiej emerytury zagranicznych okresów pracy.
