Ochrona tymczasowa w Szwajcarii dla uchodźców z Ukrainy

W obliczu zbrojnej agresji Rosji na Ukrainę, Szwajcaria otworzyła swoje drzwi dla tych, którzy szukają schronienia. Od 28 lutego 2022 roku, obywatele Ukrainy oraz posiadacze ukraińskich pozwoleń na pobyt mogą wjechać na teren Szwajcarii na uproszczonych zasadach oraz otrzymać ochronę tymczasową. Poznaj zasady przyznawania ochrony tymczasowej w Szwajcarii i dowiedz się, jakie zapewnia uprawnienia.

Ochrona tymczasowa w Szwajcarii – Status S

Od 11 marca 2022 roku w Szwajcarii uruchomiono program ochrony tymczasowej – tak zwany status S. Jest on przyznawany uchodźcom z Ukrainy, którzy na jego podstawie mogą legalnie pozostawać na terenie Szwajcarii przez okres jednego roku. Status ten można przedłużyć. Nie ma natomiast potrzeby ubiegania się o standardowy azyl.

W jaki sposób można uzyskać Status S?

Każda osoba zainteresowana przyznaniem tego statusu, musi odwiedzić jeden z Federalnych Ośrodków Azylu Migracyjnego. Procedura weryfikacji wniosku o przyznanie Statusu S zajmuje zazwyczaj 1-3 dni roboczych.

Dodatkowe informacje o procedurze uzyskiwania azylu lub Statusu S uzyskasz na stronie: https://www.sem.admin.ch/sem/de/home/sem/aktuell/ukraine-krieg.html. Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące tych kwestii, możesz wysłać je mailem na adres: ukraine@sem.admin.ch lub zadzwonić na infolinię: +41 58 105 05 55.

Kto może uzyskać Status S i ochronę tymczasową w Szwajcarii?

• Obywatele Ukrainy oraz członkowie ich rodzin, bez względu na to, jakiej są narodowości, którzy zamieszkiwali w Ukrainie przed 24 lutego 2022 roku.
• Osoby posiadające status ochrony międzynarodowej lub krajowej w Ukrainie wydany przed 24 lutego 2022 roku.
• Osoby innych narodowości wraz z członkami ich rodzin, którzy posiadają zezwolenie na pobyt w Ukrainie, a którzy nie mogą bezpiecznie wrócić do swoich domów.

Ważne! Osoby, które otrzymały już ochronę tymczasową w jednym z innych państw Unii Europejskiej, nie otrzymają Statusu S w Szwajcarii. Wyjątkiem są osoby, które otrzymały ochronę tymczasową w krajach szczególnie obciążonych kryzysem migracyjnym (na przykład w Polsce) – w ich przypadku istnieje możliwość ubiegania się o Status S.

Co zapewnia ochrona tymczasowa w Szwajcarii?

Osoby, które otrzymały Status S w Szwajcarii, otrzymują szereg uprawnień, które umożliwiają im stabilne życie oraz integrację. Oto najważniejsze z nich:

• Możliwość zatrudnienia – osoby posiadające Status S mają prawo podjąć pracę w Szwajcarii, jak również rozpocząć własną działalność gospodarczą na zasadzie samozatrudnienia. Co ważne, osoby posiadające Status S mogą również pracować zdalnie na rzecz dotychczasowego pracodawcy (na przykład dla byłego pracodawcy z kraju pochodzenia). Jeśli nie wpływa to negatywnie na rynek pracy w Szwajcarii, nie wymaga specjalnego zezwolenia na pracę.
• Ubezpieczenie – posiadanie Statusu S umożliwia dostęp do opieki zdrowotnej na takich samych zasadach, jak obywatele Szwajcarii.
• Prawdo do nauki ­– dzieci osób, które uzyskały Status S, mają prawo do edukacji szkolnej w Szwajcarii.
• Prawo do swobodnego przemieszczania się – uzyskanie Statusu S pozwala na swobodne przemieszczanie się po kraju i poza jego granicami.
• Prawo do łączenia rodzin – osoby posiadające w Szwajcarii Status S mogą skorzystać z procesu łączenia rodzin, dzięki czemu mogą przebywać w tym samym kraju Unii Europejskiej, co ich bliscy. Więcej informacji na ten temat znajdziesz pod adresem: https://www.refugeecouncil.ch/topics/asylum-in-switzerland/residence-status

Te uprawnienia pomagają uchodźcom z Ukrainy w adaptacji do nowego środowiska, zapewniając im dostęp do kluczowych usług społecznych, socjalnych i zawodowych.

Przydział do szwajcarskich kantonów

Zgodnie z obowiązującymi zasadami, w Szwajcarii osoby starające się o uzyskanie ochrony tymczasowej są przydzielane do konkretnych kantonów – w Szwajcarii jest ich 26. Oto, co warto wiedzieć o tej procedurze:

• Przydział do kantonów odbywa się według ustalonych kwot – to znaczy liczba osób przyjętych do konkretnego kantonu musi być proporcjonalna do liczby mieszkańców. Informację o tym, do jakiego kantonu zostało się przydzielonym, uzyskuje się już w dniu rejestracji Federalnym Centrum dla Uchodźców (BAZ).
• Kanton jest odpowiedzialny za znalezienie zakwaterowania i za eskortę do tego miejsca każdej z osób, które zostały do niego przydzielone.
• Do zadań kantonu należy także udzielanie uchodźcom pomocy socjalnej, która pokrywa podstawowe potrzeby życiowe.
• Można podejmować pracę poza kantonem, do którego zostało się przydzielonym. Jeśli dojazd do miejsca pracy zajmuje ponad dwie godziny, istnieje możliwość wnioskowania o zmianę kantonu.
• Do zadań kantonu należy również udzielanie pomocy prawnej uchodźcom, którzy zostali do niego przypisani.

Istnieje możliwość wnioskowania o przydział do kantonu, w którym przebywają już osoby spokrewnione lub będące zależne od osoby starającej się o Status S. Wnioski te mogą zostać rozpatrzone pozytywnie, o ile nie będzie to naruszało zasad proporcjonalnego lokowania uchodźców.

W wielu kantonach podejmowane są liczne działania kierowane do osób objętych azylem lub posiadających Status S – to różnego rodzaju kursy i programy, które pomagają w znalezieniu pracy i integrowaniu się z lokalną społecznością.

Jeśli potrzebujesz dodatkowych informacji o procedurze związanej z ochroną tymczasową w Szwajcarii, możesz odwiedzić stronę: https://www.sem.admin.ch/sem/en/home/sem/aktuell/ukraine-hilfe.html, znajdziesz na niej dokładne wyjaśnienia w języku ukraińskim oraz rosyjskim.