Jak i gdzie złożyć skargę na pracodawcę?

Dowiedz się, gdzie można złożyć skargę na nieuczciwego pracodawcę i gdzie można uzyskać bezpłatną poradę prawną dotyczącą łamania praw pracowniczych.

Pomimo niezwykłej gościnności i wieloaspektowej pomocy, jaką przymusowi ukraińscy migranci otrzymują w Polsce, obywatele Ukrainy nie są tu również odporni na nieuczciwych pracodawców gotowych wykorzystać bezradny stan, barierę językową i brak świadomości prawnej Ukraińców. Zazwyczaj problemy wynikają z braku podpisanej umowy, spóźnionych wynagrodzeń i fatalnych warunków pracy, o których wcześniej nie ma mowy w umowie. Co więc zrobić, gdy Twoje prawa pracownicze są łamane?

Państwowa Inspekcja Pracy

W Polsce Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) odpowiada za wszelkie kwestie związane z nadzorem nad stosunkiem pracy pomiędzy pracownikami a pracodawcami. To właśnie ten organ dba o to, aby Twoi pracownicy pracowali zgodnie z prawem, a pracodawca nie łamał praw pracowniczych. Jeśli Twoje prawa pracownicze są naruszane, powinieneś skontaktować się z PIP i złożyć skargę. Pracownik może złożyć skargę, jeżeli:

• wynagrodzenia nie są wypłacane w całości lub w terminie;
• dokonywane są nielegalne potrącenia z pensji;
• naruszone zostały warunki zatrudnienia, uprawnienia i bezpieczne warunki pracy pracownika;
• pojawiają się problemy z uzyskaniem urlopu.

Zobacz podobne:
Oferujemy wzór CV do skutecznego ubiegania się o pracę w Polsce

Wcześniej pisaliśmy, że zgodnie z nowymi przepisami polscy pracodawcy nie będą mogli płacić Ukraińcom mniej niż swoim rodakom. Należy jednak pamiętać, że kontakt z Państwową Inspekcją Pracy ma sens tylko wtedy, gdy pomiędzy pracownikiem a pracodawcą została zawarta umowa o pracę. Jeśli pracownik pracuje na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, trzeba udać się do sądu krajowego. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracownik podpisał umowę zlecenie z naruszeniem prawa, gdy powinien był świadczyć pracę na podstawie umowy o pracę. Informacje o zaletach i wadach umów o pracę znajdziesz tutaj.

Zapraszamy do naszego kanału na Telegramie pod adresem https://t.me/ukrainianinpolandpl. Nasz zespół codziennie wybiera dla Was najlepsze wiadomości i najistotniejsze porady.

Jak złożyć skargę na nieuczciwego pracodawcę?

Wniosek do PIP składa się za pośrednictwem Okręgowego Inspektoratu Pracy (w skrócie OIP). Istnieją trzy możliwości złożenia skargi: przynieść ją osobiście do urzędu, wysłać pocztą lub zrobić to elektronicznie (wybierz swoje województwo i wypełnij wymagane pola w udostępnionym formularzu). Zwykła pisemna skarga jest składana w dowolnej formie i nie ma jasno określonej formy, ale tutaj znajdziesz przykładowy wniosek, z którego możesz skorzystać. We wniosku należy zawrzeć następujące informacje:

• datę sporządzenia wniosku;
• podstawowe dane osobowe (imię i nazwisko oraz adres) osoby składającej skargę;
• pełna nazwa i adres firmy, na którą składana jest skarga, w tym imię i nazwisko osoby, na którą składana jest skarga (imię, nazwisko, adres zamieszkania);
• szczegółowy opis sytuacji konfliktowej, tak aby było jasne, które prawa pracownicze skarżącego zostały naruszone.

Pamiętaj, że zgodnie z Kodeksem Pracy Inspekcja Pracy nie rozpatruje skarg anonimowych, ale bez Twojej zgody Twoje dane osobowe nie zostaną umieszczone w protokole i nie trafią do pracodawcy. Do wypełnionego formularza warto dołączyć skany dokumentów potwierdzających Twój stosunek pracy z pracodawcą (umowa o pracę) oraz inne zapisy mogące świadczyć o naruszeniu Twoich praw (korespondencja, nagranie audio rozmowy telefonicznej lub nagranie wideo). Biegła znajomość języka polskiego pomoże Ci bardziej przekonująco dochodzić swoich praw, dlatego proponujemy Ci skorzystanie z bezpłatnych kursów języka polskiego.

Procedura rozpatrywania skargi

Po otrzymaniu skargi inspektor rozpocznie kontrolę pracodawcy, ustalając prawdziwość okoliczności podawanych przez skarżącego. Zwykle kontrola ta trwa przez 30 dni. Może się jednak okazać, że konieczne będzie dłuższe śledztwo – maksymalny ustawowy okres na to przeznaczony to dwa miesiące. Proces ten jest bezpłatny dla wnioskodawcy, gdyż wszystkie koszty ponosi państwo polskie. Na podstawie kontroli sporządzany jest specjalny akt (protokół), w którym wpisuje się wszystkie stwierdzone fakty, a także uwagi pracodawcy. Jeśli inspektor znajdzie i odnotuje jakieś nieprawidłowości, podejmie decyzję o ukaraniu nieuczciwego pracodawcy. Może to być nakaz zobowiązujący pracodawcę do wyeliminowania wykrytych naruszeń, grzywna, a nawet pozew sądowy o ustalenie stosunku pracy. Po zakończeniu kontroli kontrolujący musi przesłać skarżącemu ustalenia i wynik na wskazany w skardze adres pocztowy lub mailowy.

Jeśli skarżący nie jest zadowolony z wyników kontroli, ma prawo odwołać się od czynności/działań kontrolera, pisząc wniosek do swojego kierownictwa do właściwego działu OIP. Kolejną instancją, jeśli sprawa nie posunie się do przodu, może być Główny Inspektorat Pracy w Warszawie, a ostatecznym ogniwem jest sąd.

Pozew do sądu w sporach pracowniczych

Pozwy o pracę wnoszone są zazwyczaj do sądu rejonowego. Dotyczy to spraw, w których chodzi o ustalenie istnienia stosunku pracy, odwołanie się od wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Jeżeli jednak kwota sporna (kwota pieniędzy żądana przez pracownika) przekracza 75.000 zł, sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd rejonowy.

Pozew składa się w terminie, który zależy od charakteru sprawy. Przykładowo, 7 dni przysługuje na odwołanie od wypowiedzenia, 14 dni od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z pracownikiem, a 3 lata od innych roszczeń (w tym niewypłacenia wynagrodzenia). Pracownik nie ponosi kosztów sądowych, ale:

• w przypadku odwołania pobierana jest opłata podstawowa w wysokości 30 zł;
• gdy kwota roszczenia przekracza 50.000 zł od powoda pobiera się 5% kwoty roszczenia (jeśli pracownik nie jest w stanie uiścić obowiązkowej opłaty, może wystąpić do sądu o zwolnienie z opłaty sądowej);
• w przypadku przegrania sprawy (stwierdzono, że roszczenie jest bezzasadne), sąd może obciążyć pracownika kosztami procesu.

Zobacz też: Bezpłatna pomoc prawna dla Ukraińców w Polsce

Należy pamiętać, że w przypadku umów o pracę należy udać się do specjalnego sądu pracy, a w przypadku umów cywilnoprawnych do zwykłego sądu pracy.

Infolinia Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) w Polsce

Jeśli nie jesteś pewien swoich działań i masz wątpliwości co do naruszenia Twoich praw pracowniczych, zawsze możesz zwrócić się o bezpłatną poradę do lokalnego inspektoratu pracy lub zadzwonić na infolinię Państwowej Inspekcji Pracy dla cudzoziemców pod numer 22 111 35 29. Infolinia udziela informacji w siedmiu językach, w tym w języku ukraińskim. Z poradnictwa można skorzystać od poniedziałku do środy w godzinach od 16:00 do 20:00. Doradcy infolinii udzielą Ci kompetentnej porady na temat legalnego zatrudnienia i wymogów, jakie musisz spełnić. Pomogą Ci również sporządzić skargę na pracodawcę, jeśli doświadczasz zachowań niezgodnych z prawem.