Halloween 2024: jak obchodzone jest w Polsce i skąd pochodzi?

Halloween, święto obchodzone 31 października, znane głównie z kultury amerykańskiej, zdobywa coraz większą popularność także w Polsce. Skąd jednak pochodzi ten zwyczaj i jakie są jego korzenie? Jak obchodzone jest Halloween na świecie oraz jakie ma znaczenie w Polsce? W artykule przyjrzymy się historii Halloween, jego wpływowi na współczesne obchody oraz porównamy je z dawnymi słowiańskimi tradycjami.

Kiedy Halloween w 2024 roku?

Chociaż Halloween kojarzy się głównie z USA, jego korzenie sięgają znacznie głębiej w historię i kulturę Europy. Wywodzi się ono z celtyckiego święta Samhain, obchodzonego przez starożytnych Celtów około 2000 lat temu na terenach dzisiejszej Irlandii, Szkocji, Francji i Anglii. Samhain symbolizowało koniec lata i początek zimy, czas, kiedy granica między światem żywych a umarłych zacierała się. Wierzono, że w noc z 31 października na 1 listopada duchy zmarłych wracają na ziemię, aby odwiedzić swoje dawne domy. W celu ochrony przed złymi duchami, ludzie przebierali się w kostiumy i maski, co miało na celu odstraszenie lub uspokojenie złośliwych istot.

Zobacz podobne:
Kalendarz świąt i dni wolnych od pracy w 2025 roku

Wraz z rozwojem chrześcijaństwa, Samhain zaczęło być wypierane przez święto Wszystkich Świętych, które przeniesiono na 1 listopada. Noc poprzedzająca to święto nazywana była All Hallows’Eve, co z czasem przekształciło się w Halloween.

Halloween w Stanach Zjednoczonych

Choć Halloween narodziło się w Europie, to właśnie Stany Zjednoczone uczyniły z niego globalny fenomen. Zwyczaj trafił do Ameryki Północnej za sprawą irlandzkich imigrantów w XIX wieku, a na dobre zadomowił się w USA w XX wieku. Halloween w Stanach Zjednoczonych to nie tylko okazja do przebierania się, ale także ogromna komercyjna machina – od dekoracji po kostiumy i cukierki. Popularne „cukierek albo psikus” (ang. „trick or treat”) to tradycja, w której dzieci, przebrane za różne postacie, chodzą od domu do domu, prosząc o słodycze. Halloweenowe imprezy, parady i dekorowanie domów to stały element krajobrazu 31 października w Stanach Zjednoczonych.

Halloween w Polsce

W Polsce Halloween pojawiło się na szerszą skalę dopiero w latach 90. XX wieku, choć tradycje związane z obcowaniem ze światem zmarłych są znacznie starsze. Dziś święto zyskuje coraz większą popularność, zwłaszcza wśród młodzieży i dzieci, które chętnie uczestniczą w przebieranych imprezach, chodzą po domach, pytając o cukierki, oraz biorą udział w licznych wydarzeniach tematycznych.

Dołącz do naszego kanału Telegram, naszej strony na Facebooku i Instagramie. Dzięki temu będziesz na bieżąco z najnowszymi wiadomościami i wydarzeniami.

Wielu Polaków traktuje Halloween jako okazję do zabawy, jednak nie brakuje również osób, które podchodzą do tego święta sceptycznie, uważając je za obce i zbyt komercyjne. Niezależnie od opinii, w październiku w sklepach można znaleźć dynie, kostiumy oraz halloweenowe dekoracje, które na stałe zagościły w polskim krajobrazie.

Wiele osób, zwłaszcza młodych, lubi nosić przerażające kostiumy, rzeźbić dynie i uczestniczyć w imprezach tematycznych w dyskotekach i klubach. Podobnie jak Walentynki w Polsce, Halloween jest dość skomercjalizowane, a sklepy detaliczne dobrze zarabiają na sprzedaży dyń, pamiątek i kostiumów na Halloween, a także na sprzedaży karmelizowanych jabłek, popularnej potrawy w to święto.

Jak wygląda Dzień Wszystkich Świętych w Polsce?

Dzień Wszystkich Świętych wywodzi się z wczesnego kościoła chrześcijańskiego i w kalendarzu kościelnym znajduje się na tym samym poziomie, co tak ważne święta chrześcijańskie, jak Boże Narodzenie czy Wielkanoc w Polsce.

Pierwotnie oficjalne święto Wszystkich Świętych było obchodzone w maju, ale w 800 roku zostało przeniesione na 1 listopada. W rezultacie pogańskie święto zostało z powodzeniem zintegrowane z chrześcijańskim. Katolicy uczynili 2 listopada Dniem Zmarłych, który był nieco podobny do święta Feralii. W ten sposób pogańskie tradycje i rytuały nie tylko nie zniknęły, ale wręcz przeciwnie, nałożyły się na katolicki Dzień Świętych. Pogański dodatek był elementem, który świadczy o tym, że ludzie nie chcieli porzucać tradycji swoich przodków.

Halloween na świecie

Halloween jest obchodzone w różnych formach na całym świecie, choć nie wszędzie wygląda tak samo jak w USA. Oto kilka przykładów:

• Irlandia – jako kraj, w którym Halloween ma swoje korzenie, Irlandia świętuje ten dzień bardzo hucznie. Tradycja przebierania się i zabaw związanych z duchami jest tam żywa do dziś;
• Meksyk – Meksyk obchodzi własne święto zmarłych, znane jako Dia de los Muertos. Jest to czas, w którym Meksykanie oddają hołd swoim przodkom, tworząc ołtarze, na których stawiają jedzenie, kwiaty i zdjęcia zmarłych. Choć Dia de los Muertos i Halloween różnią się charakterem, oba święta łączy motyw kontaktu ze światem zmarłych;
• Chiny – w Chinach obchodzone jest święto Ten Chieh, podczas którego Chińczycy oddają cześć swoim zmarłym przodkom, paląc lampiony i oferując jedzenie;
• Niemcy – Niemcy stopniowo przyjmują Halloween, głównie w postaci imprez tematycznych i tradycji przebierania się. Niemniej jednak, święto to nie jest jeszcze tak powszechne, jak w USA czy Irlandii;
• Australia – w Australii Halloween dopiero zyskuje na popularności. Z każdym rokiem coraz więcej dzieci angażuje się w tradycję „cukierek albo psikus”, a dekoracje domów stają się coraz bardziej widowiskowe.

Halloween a Dziady: polska tradycja

W polskiej kulturze, przedchrześcijańskim odpowiednikiem Halloween były Dziady – obrzęd związany z czczeniem zmarłych przodków. Dziady obchodzono głównie w nocy z 31 października na 1 listopada, podobnie jak Halloween, wierzono, że dusze zmarłych wracają na ziemię, aby odwiedzić swoje rodziny. Obrzędy Dziadów polegały na odprawianiu rytuałów mających na celu przyjęcie zmarłych do domów, ofiarowaniu im jedzenia i picia, a także paleniu ognisk, aby duchy nie zabłądziły w drodze.

Zobacz też: Niedziele handlowe w 2025 roku - pełny kalendarz ze zmianami

Dziady, choć mają podobieństwa do Halloween, były bardziej związane z duchowością i tradycją, a nie z komercyjną zabawą, jak ma to miejsce w przypadku współczesnych obchodów Halloween.

Współczesne znaczenie Halloween

Współczesne Halloween to przede wszystkim święto komercyjne. Przebieranki, dekoracje z dyni, maski i horrory stały się nieodłącznym elementem obchodów tego święta na całym świecie. Mimo to, dla wielu ludzi Halloween to nie tylko okazja do zabawy, ale także moment refleksji nad życiem i śmiercią, podobnie jak było to w przypadku dawnych celtyckich i słowiańskich tradycji.

Halloween, choć ma swoje korzenie w Europie, stało się globalnym fenomenem, który zdobywa popularność na całym świecie, w tym w Polsce. Obchody różnią się w zależności od kraju, ale łączy je jedno – chęć zbliżenia się do tematyki życia i śmierci w sposób zarówno refleksyjny, jak i rozrywkowy. Czy to w formie komercyjnej zabawy w Stanach Zjednoczonych, czy w formie duchowej zadumy w Meksyku, Halloween na stałe wpisało się w kalendarz współczesnych świąt.