Oceny w polskich szkołach: zasady, egzaminy i wyzwania dla uczniów z Ukrainy

System oceniania w polskich szkołach podstawowych został dostosowany do potrzeb uczniów z Ukrainy, którzy uczestniczą w polskim systemie edukacyjnym. W roku szkolnym 2024/2025 wprowadzono szereg ułatwień i specjalnych warunków dla ukraińskich dzieci, aby ułatwić im integrację oraz naukę w Polsce.

System oceniania w polskich szkołach podstawowych opiera się na dwóch elementach: ocenianiu bieżącym, realizowanym w trakcie całego roku szkolnego, oraz ocenianiu końcowym, które obejmuje klasyfikację roczną i końcową. Celem oceniania jest wspieranie rozwoju uczniów, diagnoza ich osiągnięć oraz motywowanie do dalszej pracy. W Polsce używa się sześciostopniowej skali ocen, gdzie 6 oznacza najwyższą ocenę, a 1 – najniższą. Egzamin ósmoklasisty jest pierwszym zewnętrznym egzaminem w życiu ucznia, mającym wpływ na wybór dalszej ścieżki edukacyjnej.

Cele i zasady oceniania

Głównym celem systemu oceniania jest monitorowanie postępów uczniów oraz pomoc w identyfikowaniu ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych. System ten ma na celu wspieranie procesu uczenia się poprzez systematyczną informację zwrotną oraz diagnozę słabych i mocnych stron uczniów. Ocenianie odbywa się na różnych etapach nauczania i obejmuje zarówno bieżące sprawdzanie wiedzy, jak i ocenę końcową na zakończenie roku szkolnego.

Zobacz podobne:
Zasiłek szkolny dla uczniów ukraińskich w polskich szkołach

Nauczyciele stosują różnorodne formy oceniania, takie jak prace pisemne, sprawdziany, projekty czy aktywność podczas zajęć. W klasach I-III szkoły podstawowej oceny mogą być wyrażane opisowo, co pozwala na indywidualne podejście do ucznia i dostosowanie treści oceniania do jego potrzeb i możliwości. Natomiast od klasy IV wprowadza się ocenianie stopniami, które są bardziej formalne i standaryzowane.

Skala ocen w polskich szkołach

W polskich szkołach podstawowych obowiązuje sześciostopniowa skala ocen:

6 (celujący) – osiągnięcia ucznia znacznie wykraczają poza wymagania programowe,

5 (bardzo dobry) – uczeń spełnia wszystkie wymagania podstawowe i wykracza poza nie w niektórych obszarach,

4 (dobry) – uczeń spełnia większość wymagań na poziomie zadowalającym,

3 (dostateczny) – uczeń spełnia podstawowe wymagania,

2 (mierny) – osiągnięcia ucznia są poniżej poziomu podstawowego, jednak umożliwiają promocję,

1 (niedostateczny) – brak osiągnięcia wymaganego minimum, co oznacza, że uczeń nie zdobył podstawowych kompetencji potrzebnych do dalszej nauki.

Dodatkowo, oceny śródroczne i końcoworoczne mają charakter sumujący, wskazując na ogólny poziom opanowania materiału z całego roku szkolnego.

Ocenianie bieżące i klasyfikacyjne

Ocenianie bieżące odbywa się regularnie w trakcie roku szkolnego i służy głównie monitorowaniu postępów uczniów oraz dostarczaniu informacji zwrotnej, która ma na celu wspieranie ich rozwoju. Ocenianie klasyfikacyjne natomiast ma miejsce na zakończenie semestru oraz roku szkolnego. Obejmuje ono podsumowanie osiągnięć ucznia w formie ocen klasyfikacyjnych, które mają istotny wpływ na decyzję o promocji do kolejnej klasy.

Dołącz do naszego kanału Telegram, naszej strony na Facebooku i Instagramie. Dzięki temu będziesz na bieżąco z najnowszymi wiadomościami i wydarzeniami.

Ocenianie bieżące opiera się na wielu różnych metodach i narzędziach. Nauczyciele mogą przeprowadzać sprawdziany, kartkówki, zadania domowe oraz ocenę aktywności ucznia na lekcjach. W przypadku uczniów z trudnościami w nauce istnieje możliwość dostosowania form oceniania do ich indywidualnych potrzeb, co jest regulowane odpowiednimi przepisami prawnymi.

Indywidualne podejście do uczniów z Ukrainy w Polsce

Ze względu na trudne doświadczenia związane z migracją oraz barierę językową, ocenianie uczniów z Ukrainy w polskich szkołach podstawowych uwzględnia ich indywidualne potrzeby. Po zmianach w szkołach dla dzieci z Ukrainy, stosuje się elastyczne podejście, które pozwala na dostosowanie procesu oceniania do poziomu znajomości języka polskiego oraz stopnia zaawansowania w nauce. Uczniowie ci często otrzymują wsparcie w postaci dodatkowych zajęć z języka polskiego oraz pomoc psychologiczno-pedagogiczną.

Ocenianie opisowe i formacyjne

Dla uczniów z Ukrainy, którzy zostali zapisani do polskiej szkoły i mają trudności z opanowaniem języka polskiego, częściej stosuje się ocenianie opisowe, które precyzyjnie wskazuje ich postępy i obszary wymagające poprawy. Takie podejście pozwala na bardziej szczegółowe monitorowanie rozwoju ucznia oraz dostosowanie nauczania do jego indywidualnych potrzeb. W praktyce oznacza to, że nauczyciele mogą oceniać uczniów w sposób bardziej elastyczny, nie tylko poprzez tradycyjne skale ocen, ale także przez wskazywanie konkretnych umiejętności i obszarów do poprawy.

Egzamin ósmoklasisty

Uczniowie z Ukrainy, którzy kończą szkołę podstawową w Polsce, mają możliwość zdawania egzaminu ósmoklasisty na warunkach dostosowanych do ich sytuacji. W roku szkolnym 2024/2025 wprowadzono zmiany, które umożliwiają tym uczniom zdawanie egzaminu z uwzględnieniem ich poziomu znajomości języka polskiego. Dodatkowo, istnieje możliwość zdawania egzaminu w języku ukraińskim w przypadku niektórych przedmiotów, co ma na celu wyrównanie szans edukacyjnych.

Świadectwa szkolne i promocja uczniów

Ocenianie uczniów z Ukrainy jest również elastyczne w kontekście promocji do następnych klas. W przypadku trudności z opanowaniem materiału z powodu barier językowych, uczniowie mogą być promowani warunkowo, z jednoczesnym zapewnieniem im wsparcia w kolejnych latach nauki. Na świadectwach szkolnych uczniów z Ukrainy mogą pojawiać się adnotacje wskazujące na szczególne okoliczności, które wpłynęły na ocenę, co ma na celu sprawiedliwe traktowanie tych uczniów w procesie edukacyjnym.

Integracja i wsparcie uczniów w Polsce

Szkoły w Polsce podejmują również działania mające na celu integrację uczniów z Ukrainy z lokalnym środowiskiem szkolnym. Programy wsparcia, takie jak zajęcia integracyjne, dodatkowe lekcje języka polskiego, a także wsparcie ze strony specjalistów, mają na celu ułatwienie adaptacji tych uczniów w nowym środowisku oraz poprawę ich wyników w nauce.

Zobacz podobne:
Rok Szkolny 2024/2025 w Polsce - kalendarz dni wolnych

Wprowadzenie tych zmian w systemie oceniania jest ważnym krokiem w kierunku zapewnienia równych szans edukacyjnych wszystkim uczniom, niezależnie od ich pochodzenia. Przyszłość systemu oceniania w polskich szkołach podstawowych prawdopodobnie będzie dalej ewoluować.

Czy można zostać w Polsce na drugi rok: status „niekwalifikowany” i co z tym zrobić?

Należy pamiętać, że każdy uczeń w polskiej szkole musi uzyskać określoną liczbę ocen, aby otrzymać semestralną średnią ocen. Liczba ocen zależy bezpośrednio od liczby godzin nauki przewidzianych na dany przedmiot. Minimalną liczbę ocen oblicza się za pomocą następującego wzoru: pomnóż liczbę godzin przedmiotu w tygodniu przez 2 i dodaj 1. Na przykład, jeśli matematyka jest nauczana 4 razy w tygodniu, uczeń powinien uzyskać co najmniej B:

4 razy w tygodniu x 2 + 1 = 9 ocen w semestrze.

Jeśli uczeń nie uzyska wymaganej liczby ocen z danego przedmiotu, otrzymuje status „niezakwalifikowany”, ale za zgodą rady pedagogicznej może pracować nad materiałem. Z reguły poprawki odbywają się w formie testów z całego materiału na dany semestr. Możliwe jest również powtórzenie (za zgodą rady pedagogicznej) jednej lub dwóch „jednostek” z danego przedmiotu. W szkole średniej takie poprawki są zwykle planowane na ostatnie dni sierpnia, przed rozpoczęciem kolejnego roku akademickiego. Uczeń może również otrzymać status „niezakwalifikowanego” za nieobecność na zajęciach, a dokładniej, jeśli opuścił ponad 50% (w szkole średniej) lub 30% (w szkole podstawowej) godzin lekcyjnych z danego przedmiotu.

Zobacz też: Szkoły policealne w Polsce dla Ukraińców: możliwości i popularne kierunki

Należy pamiętać, że „niezakwalifikowani” uczniowie nie mogą być promowani do następnej klasy. Jest jednak jeden wyjątek. Raz w ciągu całego okresu nauki (np. w ciągu 4 lat liceum) uczeń może liczyć na „warunkowe przeniesienie” do następnej klasy, jeśli nauczyciel danego przedmiotu wyrazi na to zgodę i zobowiąże się do zapewnienia spłaty długu akademickiego. Tak więc, jeśli uczeń ma 1-2 negatywne oceny na koniec roku, może „powtórzyć” przedmioty, pod warunkiem uzyskania zgody rady pedagogicznej. Zazwyczaj poprawki odbywają się pod koniec sierpnia. Jeśli uczeń otrzyma więcej niż dwie negatywne oceny roczne, powtarza rok akademicki na tym samym poziomie. Nie należy zapominać, że wybór liceum lub technikum, do którego uczeń może się dostać po 8 klasie w Polsce, zależy od sukcesu ukończenia szkoły podstawowej.

Dzienniki elektroniczne w Polsce

Uczniowie w polskich szkołach nie mają dzienników papierowych i korzystają z dzienników elektronicznych (e-dzienników), które mogą być umieszczone na różnych platformach. Jednak cel tych e-dzienników jest taki sam jak zwykłych dzienników – zapewnienie uczniom i rodzicom możliwości współpracy ze szkołą w procesie edukacyjnym. W związku z tym w dzienniku elektronicznym można znaleźć wszystkie bieżące informacje na temat aktywności szkolnej ucznia:

• oceny i aktywność w klasie;
• praca domowa;
• oceny za nieobecność na zajęciach;
• zachowanie i komentarze;
• obciążenie społeczne;
• ogłoszenia od nauczycieli.

Link do konkretnego e-dziennika jest dostarczany przez szkołę, a z reguły uczniowie i rodzice mają oddzielne profile na platformie, otrzymując różne kody dostępu i hasła pocztą elektroniczną. I to właśnie za pośrednictwem dziennika elektronicznego, a nie telefonu czy komunikatorów, jak jesteśmy przyzwyczajeni na Ukrainie, odbywa się komunikacja z nauczycielami. Na kilka tygodni przed wystawieniem ocen semestralnych i rocznych w dzienniku mogą pojawić się ostrzeżenia (zagrozenia), w których nauczyciele informują, że potencjalna średnia ocen ucznia jest niższa niż 2 punkty. Przypominamy, że rodzice zawsze mogą skontaktować się z infolinią polskiego Ministerstwa Edukacji i Nauki z wszelkimi pytaniami dotyczącymi nauki w polskiej szkole.

Marian Savchyshyn, redaktor Ukrainian in Poland