Europejski kryzys energetyczny w 2023 roku: jak to wygląda i jakie są perspektywy

Problemy energetyczne w Europie zaczęły się na długo przed inwazją Rosji na Ukrainę. Było to spowodowane pandemią koronawirusa i wieloma innymi przyczynami. Jednak od czasu inwazji sytuacja przerodziła się w globalny kryzys energetyczny. Wywołało to inflację i wzrost cen. Perspektywy nie są pozytywne. Porozmawiamy o tym, jak wygląda kryzys energetyczny w Europie i jakie działania są podejmowane w Polsce, aby z nim walczyć.

Przyczyny kryzysu energetycznego w Europie

Europejski kryzys energetyczny był omawiany już w 2021 roku. Wówczas eksperci zauważyli, że był to pierwszy kryzys w ciągu ostatnich 50 lat, który osiągnął taką skalę. Podobna sytuacja miała miejsce w 1970 r. w związku z arabskim embargiem na ropę.

W 2022 r. pojawiły się doniesienia, że Europa straciła 1 bilion dolarów z powodu rosnących cen energii. Jest to w dużej mierze spowodowane inwazją Rosji na Ukrainę. Był to jednak jeden z czynników, który pogorszył sytuację.

Eksperci wskazują następujące przyczyny wybuchu kryzysu energetycznego w Europie w 2021 roku:

1. Pandemia koronawirusa.
2. Przejście na strategię zielonej energii.
3. Silne mrozy, które doprowadziły do wyczerpania zapasów w magazynach gazu.
4. Spadek dostaw gazu ziemnego z Rosji.
5. Spadek produkcji gazu i ropy w USA.
6. Zmniejszenie krajowej produkcji gazu w Europie.

W 2022 r., od rozpoczęcia inwazji na pełną skalę, sytuacja uległa dramatycznemu pogorszeniu. Ponieważ dostawy rosyjskiego gazu zostały odcięte, ceny gazu w Europie gwałtownie wzrosły. Co więcej, UE poważnie rozważała perspektywę przerw w dostawach prądu w zimie. Udało nam się jednak tego uniknąć. Wcześniej pisaliśmy o tym, jak uzyskać dotację na energię elektryczną w Polsce.

Obecnie Unia Europejska aktywnie podejmuje działania mające na celu walkę z kryzysem energetycznym. Główne kroki podjęte przez UE w celu poprawy sytuacji są następujące:

1. Zmniejszone zużycie energii elektrycznej.
2. Wprowadzenie limitu zużycia energii elektrycznej.
3. Wprowadzenie podatku solidarnościowego dla firm zajmujących się wydobyciem surowców mineralnych.

Jak wygląda kryzys energetyczny w Polsce

Polska, podobnie jak inne kraje Unii Europejskiej, została dotknięta kryzysem energetycznym. Chociaż sytuacja poprawiła się w 2023 r., ceny gazu i inflacja pozostają wysokie. Obecna sytuacja przedstawia się następująco:

• Ceny gazu i węgla wzrosły do rekordowych poziomów.
• Ceny energii elektrycznej rosną.
• Stopa inflacji wzrosła (w lipcu 2023 r. wyniosła 10,3%).

Warto zauważyć, że sytuacja z cenami gazu w Polsce nie wygląda katastrofalnie na tle innych krajów UE. Według Konfederacji Lewiatan w latach 2021-22 ceny gazu najbardziej wzrosły w Austrii (o 159,4%), Belgii (o 166%) i Bułgarii (o 120,9%). Kraje te znajdują się również na szczycie listy rosnących cen energii elektrycznej. W tym samym czasie ceny gazu w Polsce wzrosły o 39,1%. Co więcej, na koniec 2022 r. Polska była liderem wśród krajów UE, w których ceny wzrosły najmniej.

Zobacz też: Oferujemy wzór CV do skutecznego ubiegania się o pracę w Polsce

Jednak nawet ten wzrost wpłynął na portfele mieszkańców kraju. Faktem jest, że rosnące ceny gazu i energii elektrycznej powodują wzrost cen usług.

Sytuacja na rynku energii powoduje napięcia wśród mieszkańców Polski, szczególnie w okresie przedwyborczym. Zwracają na to uwagę autorzy opracowania Kryzys energetyczny. Postawy, opinie i oczekiwania Polek i Polaków:

Sytuacja kryzysowa może wpłynąć na postrzeganie demokracji i przyczynić się do rozprzestrzeniania się nastrojów populistycznych i antydemokratycznych.

Jakie działania są podejmowane w Polsce w celu walki z kryzysem energetycznym?

W 2021 r. Polska rozpoczęła aktywną walkę z kryzysem energetycznym i inflacją. Polskie władze zaznaczyły, że robią wszystko, aby utrzymać stabilną sytuację rynkową. W szczególności podjęto następujące kroki:

1. Wprowadzenie zerowej stawki VAT na żywność (obowiązującej do połowy 2023 r.).
2. Przyjęcie ustawy, która zablokowała wzrost cen energii elektrycznej w 2023 r., ale pod warunkiem wykorzystania nie więcej niż 2000 kilowatów rocznie (lub 2,6 dla rodzin z osobą niepełnosprawną i 3000 dla rodzin wielodzietnych).
3. Wprowadzenie programu Dodatek osłonowy, który ma pomóc rodzinom o miesięcznych dochodach poniżej 2100 zł w opłacaniu mediów. Pomoc ta jest również dostępna dla Ukraińców.

Ponadto opracowano zalecenia mające pomóc w oszczędzaniu energii. Mieszkańcom Polski zalecono ograniczenie zużycia energii elektrycznej w godzinach szczytu, oszczędzanie wody (w tym zbieranie deszczówki), wyłączanie lub zmniejszanie ustawień grzejników w nieużywanych pomieszczeniach oraz wyłączanie światła w pomieszczeniach, w których nikt nie przebywa.

W niektórych miastach, w tym w Warszawie, testowano również wyłączanie oświetlenia ulicznego. Środek ten jednak nie przyjął się. Planowano również zrezygnować z iluminacji świątecznych, co również nie doszło do skutku.

Zapraszamy do dołączenia do naszego kanału Telegram, naszej strony na Facebooku i Instagramie. Pomoże to być na bieżąco z najważniejszymi wiadomościami i wydarzeniami.

Prognozy ekspertów dotyczące kryzysu energetycznego w 2024 r.

Prognozy ekspertów dotyczące przyszłości kryzysu energetycznego są nieco podzielone. Według Urzędu Regulacji Energetyki ceny gazu i energii elektrycznej mają spaść w 2024 roku. Jak zauważa Rafał Gawin:

Według naszych szacunków taryfy powinny być niższe niż te prognozowane na ten rok. Wynika to z aktualnych notowań cen energii. Trudno mi jednak powiedzieć, na podstawie jakich cen konsumenci będą rozliczani. Każdy wniosek jest indywidualny i podlega dokładnemu rozpatrzeniu. Gdyby dostawcy energii chcieli dziś podnieść taryfy, takie wnioski byłyby odrzucane.

Jednak autorzy opracowania „Kryzys energetyczny. Postawy, opinie i oczekiwania Polek i Polaków”. Uważają, że normalizacja cen nie spowoduje obniżki taryf:

Normalizacja raczej nie będzie oznaczać powrotu do niskich cen. Chociaż większość firm spodziewa się, że ceny energii wrócą do normy w 2023 r., to nie oczekuje się, że powrócą niskie ceny doświadczone podczas pandemii. Wynika to z potrzeby inwestycji w infrastrukturę energetyczną oraz przesunięcia ze wschodu na zachód i północ w Polsce i Europie.

A według PGNiG Obrót Detaliczny ceny gazu będą niższe w 2024 roku:

Klienci, którzy otrzymali plany płatności na 2024 r. z ceną 516,73 zł za MWh, która została wcześniej wykorzystana do obliczenia prognoz w oparciu o obecną taryfę, wkrótce otrzymają skorygowane prognozy z niższą ceną na 2024 r., zauważyła agencja.